Obowiązująca od 1 czerwca 2017 roku, przyjęta ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 935) nowelizacja k.p.a., wprowadza szczególne regulacje dotyczące postępowań administracyjnych z udziałem znacznej liczby podmiotów.
Znowelizowany art. 49 § 1 k.p.a. przewiduje, że jeżeli przepis szczególny tak stanowi, zawiadomienie stron o decyzjach i innych czynnościach organu administracji publicznej może nastąpić:
- w formie publicznego obwieszczenia,
- w innej formie publicznego ogłoszenia zwyczajowo przyjętej w danej miejscowości, lub
- przez udostępnienie pisma w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej właściwego organu administracji publicznej.
Owe przepisy szczególne, dopuszczające stosowanie zawiadomienia w ww. formach to m.in.: art. 74 ust. 3 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie […] (w przypadku, gdy w postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach bierze udział więcej niż 20 stron), czy też art. 53 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (zawiadamianie o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz postanowieniach i decyzji kończącej postępowanie).
Zgodnie z art. 49 § 2 k.p.a., zawiadomienie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia, w którym nastąpiło publiczne obwieszczenie, inne publiczne ogłoszenie lub udostępnienie pisma w BIP. Dzień, w którym nastąpiło publiczne obwieszczenie, inne publiczne ogłoszenie lub udostępnienie pisma w BIP wskazuje się w treści tego obwieszczenia, ogłoszenia lub w BIP.
Przykładowo, 14-dniowy termin do wniesienia odwołania, określony w art. 129 § 2 k.p.a., powinien być na zasadach ogólnych liczony od dnia doręczenia decyzji stronie. W przypadku, gdy w postępowaniu organ skorzystał z możliwości zawiadamiania publicznego, doręczenie będzie uznane za dokonane po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, który to dzień powinien zostać wskazany w tymże ogłoszeniu. Stąd też, 14 dniowy termin na wniesienie odwołania w sprawie, w której organ stosował zawiadomienie publiczne, swój bieg rozpocznie dopiero po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Warto nadmienić, iż w poprzednim stanie prawnym także obowiązywał art. 49 k.p.a., który tak jak obecnie, zakładał możliwość stosowania przez organ tzw. zawiadomienia publicznego jedynie w przypadkach przewidzianych przez przepis szczególny. Różnicą pomiędzy treścią art. 49 k.p.a. przed i po nowelizacji jest w zasadzie tylko wyraźne wskazanie w nowym stanie prawnym na możliwość dokonania publicznego zawiadomienia przez ogłoszenie w BIP.
Zupełnie nowym, znaczącym rozwiązaniem wprowadzonym do postępowania administracyjnego na mocy nowelizacji obowiązującej od 1 czerwca br., jest przewidziana w art. 49a k.p.a. możliwość stosowania przewidzianej w art. 49 § 1 k.p.a. uproszczonej procedury zawiadamiania o decyzjach i innych czynnościach organu w każdym postępowaniu (bez względu na jego przedmiot), o ile bierze w nim udział więcej niż 20 stron. Organ, by skorzystać z tego sposobu zawiadamiania, nie potrzebuje już w każdym przypadku upoważnienia w przepisie szczególnym – wystarczy sam fakt, że w postępowaniu bierze udział więcej niż 20 stron. Takie zawiadomienie publiczne będzie jednak skuteczne wyłącznie wtedy, gdy organ uprzedzi o tym strony (pismem), wskazując z jakiej konkretnie formy zawiadamiania będzie korzystał zawiadamiając stronę o dalszych czynnościach i decyzjach (ten obowiązek organu może wyłączać przepis szczególny). Do zawiadomienia w omawianym trybie stosuje się art. 49 § 2 k.p.a., którego treść przybliżono w akapicie powyżej.
Należy zwrócić uwagę, iż w uzasadnieniu ustawy nowelizującej ustawodawca wskazał, że w przypadku, gdy przepisy szczególne przewidują możliwość zastosowania formy zawiadamiania publicznego i jednocześnie w postępowaniu bierze udział więcej niż 20 stron, organ nie jest zobowiązany do uprzedzenia na piśmie o zamiarze skorzystania z formy publicznego zawiadamiania, o ile takiego obowiązku nie nakłada ww. przepis szczególny. Można więc wywnioskować, iż pismo informujące o zastosowaniu przez organ w postępowaniu formy zawiadomienia publicznego jest związane tylko z przypadkami, gdy podstawą do zastosowania publicznego zawiadomienia jest sam fakt, że w postępowaniu bierze udział więcej niż 20 stron.
Zmiany dotyczące reguł zawiadamiania stron w postępowaniach administracyjnych z udziałem znacznej liczby podmiotów mają na celu usprawnienie tego typu postępowań. W przypadku takich postępowań, organ nie jest już zmuszony każdorazowo zawiadamiać o swoich decyzjach i innych czynnościach każdą stronę z osobna na piśmie. Ochrona interesów stron takich postępowań ma zostać zapewniona poprzez nałożenie na organ obowiązku wyraźnego uprzedzenia stron na piśmie o zastosowaniu formy zawiadomienia publicznego. Oznacza to, że w praktyce w postępowaniach, w których liczba stron od początku jest większa niż 20, pierwsze pismo w sprawie będzie musiało i tak być doręczone każdej ze stron w trybie zwykłym.
Autor: Grzegorz Czajkowski