Najczęściej przesyłki sądowe doręczane są adresatom za pośrednictwem listonosza. Z kolei, gdy listonosz nie zostanie adresata, pozostawia tzw. awizo. Zgodnie z procedurą cywilną, przesyłkę awizowaną uważa się za skutecznie doręczoną po upływie 14 dni. Inaczej mówiąc, nawet gdy adresat przesyłki nie odbierze, to sąd przyjmuje fikcję, że do doręczenia doszło i np. rozpoczął się termin do wniesienia apelacji.
W jednej z ostatnich uchwał (sygn. akt: III CZP 105/16) Sąd Najwyższy uznał, iż wyżej opisany sposób doręczenia może być uznany za skuteczny tylko wówczas, gdy przesyłka sądowa zostanie wysłana nie tylko pod aktualny adres ale także pod aktualne imię i nazwisko odbiorcy. Sąd Najwyższy rozpatrywał bowiem sprawę, w której zaadresowana do pozwanej przesyłka zawierająca odpis nakazu zapłaty była dwukrotnie awizowana pod adresem wskazanym w pozwie i – mimo upływu terminu – nie została podjęta. Po ustaleniu, iż pozwana wyszła za mąż oraz zmieniła adres zamieszkania zarządzono ponowne doręczenie przesyłki z nakazem zapłaty pod nowy adres, jednak z zachowaniem nazwiska panieńskiego pozwanej. Po dwukrotnym awizowaniu, przesyłka ponownie nie została podjęta w terminie. Jednakże, tym razem przesyłka została uznana za skutecznie doręczoną, a następnie nakaz uznano za prawomocny. Pozwana zaskarżyła postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, zarzucając, iż stwierdzono prawomocność nakazu zapłaty pomimo jego nieprawidłowego doręczenia.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały podkreślił, iż w przypadku zastosowania tzw. doręczenia zastępczego, adresat pisma powinien być w sposób niebudzący wątpliwości zawiadomiony o nadejściu pisma sądowego oraz o miejscu i sposobie jego odbioru. Jedną z gwarancji skuteczności doręczenia zastępczego – obok prawidłowego, aktualnego adresu – jest także jednoznaczne, niebudzące wątpliwości oznaczenie adresata. W postępowaniu sądowym, a także w obrocie pocztowym, wyznacznikiem identyfikującym osobę jest jej imię i nazwisko. Dlatego też, w bezpośrednich kontaktach urzędowych z obywatelem – stroną lub uczestnikiem postępowania – sąd musi posługiwać się jego aktualnym imieniem i nazwiskiem. Powinność ta dotyczy także doręczeń pism sądowych, w tym przede wszystkim tzw. doręczenia zastępczego w trybie art. 139 § 1 k.p.c., wymagającego ze względu na zagrożenie prawa do sądu szczególnej ostrożności, zapobiegliwości i staranności sądu. Zatem, doręczenie pod wadliwym adresem bądź błędnym (nieaktualnym) imieniem i nazwiskiem odbiorcy nie może być, bez względu na źródło lub przyczynę błędu, uznane za skuteczne.
Autor: Mariusz Łęczycki